Apa itu kebebasan asasi?
Kebebasan asasi adalah hak dan kebebasan yang kita punyai sebagai manusia. Sesetengah kebebasan asasi ini diperuntukan di dalam Perlembagaan. Oleh itu, hak dan kebebasan ini dikatakan ‘dijamin’ dan tidak boleh diambil melainkan Perlembagaan membenarkannya.
Kebebasan asasi adalah hak dan kebebasan yang kita punyai sebagai manusia. Sesetengah kebebasan asasi ini diperuntukan di dalam Perlembagaan. Oleh itu, hak dan kebebasan ini dikatakan ‘dijamin’ dan tidak boleh diambil melainkan Perlembagaan membenarkannya.
Kebebasan Asasi yang dijamin oleh Perlembagaan
Perkara 5 – Hak kehidupan dan kebebasan diri
Setiap orang mempunyai hak kehidupan dan kebebasan diri. Nyawa atau kebebasan diri tidak boleh dilucutkan melainkan ia mengikut undang-undang. Mahkamah telah menyatakan bahawa hak kehidupan termasuklah hak untuk pendapatan dan kehidupan berkualiti sementara kebebasan diri termasuklah hak privasi.
Seseorang yang ditangkap dan ditahan:-
· harus dimaklumkan secepat mungkin tentang alasan penangkapannya;
· punya hak untuk berunding dan dibela oleh peguam pilihannya (dikenali sebagai ‘akses kepada representasi guaman’); dan
· harus dibawa di hadapan seorang majistret dalam masa 24 jam dan tidak boleh ditahan selanjutnya tanpa kebenaran majistret, yang dipanggil sebagai ‘perintah reman’.
Jika seseorang itu ditahan tanpa mengikut undang-undang, Mahkamah akan mengarahkan supaya dia dibawa ke Mahkamah untuk dibebaskan. Ini dipanggil ‘habeas corpus’. Anda boleh mendapatkan maklumat lanjut tentang hak anda apabila ditahan pihak polis dalam risalah ‘Polis dan Hak-hak Asas Anda’ yang diterbitkan oleh Majlis Peguam dan boleh didapati di www.malaysianbar.org.
Perkara 6 – Larangan keabdian dan kerja paksa
Tidak ada sesiapa yang boleh ditahan sebagai abdi atau dipaksa untuk bekerja. Tetapi Parlimen boleh membuat undang-undang bagi mewajibkan khidmat negara. Kerja atau khidmat yang dikehendaki daripada sesorang yang disabit kesalahan bukanlah dikira sebagai paksaan kerja.
Perkara 7 – Perlindungan daripada undang-undang jenayah retrospektif dan perbicaraan berulang
Seseorang tidak boleh dihukum untuk sesuatu yang tidak salah pada masa ianya dilakukan. Contohnya, sekiranya undang-undang menjadikan kesalahan untuk memandu melebihi had laju 80km/j, seseorang yang memandu melebihi had tersebut sebelum undang-undang digubal tidak boleh dihukum. Ini dikenali sebagai larangan terhadap undang-undang retrospektif.
Sekiranya hukuman bagi suatu jenayah itu ditingkatkan, seseorang yang melakukan kesalahan sebelum ianya ditingkatkan tidak boleh dikenakan hukuman yang ditingkatkan. Contohnya, sekiranya undang-undang dipinda supaya hukuman bagi kesalahan melebihi had laju ditingkatkan kepada hukuman penjara daripada hukuman denda, seseorang yang bersalah sebelum ia dipinda tidak boleh dikenakan hukuman penjara.
Seseorang yang dibebaskan atau disabitkan untuk sesuatu kesalahan tidak boleh dibicarakan semula untuk kesalahan yang sama, melainkan sabitan atau pembebasan itu dibatalkan dan perbicaraan semula diarahkan.
Perkara 8 – Kesamarataan
Semua orang adalah sama rata di sisi undang-undang dan berhak mendapat perlindungan yang sama rata di sisi undang-undang.
Melainkan Perlembagaan membenarkannya, warganegara tidak boleh didiskriminasi hanya atas alasan agama, bangsa, keturunan, tempat lahir atau jantina:-
· di bawah mana-mana undang-undang;
· di dalam pekerjaan dengan mana-mana pihak berkuasa awam; atau
· bagaimana mana-mana undang-undang digunapakai berkenaan dengan harta atau apa-apa perdagangan, perniagaan, profesion, kerjaya atau pekerjaan.
Tetapi, Perkara 8 tidak terpakai untuk undang-undang:-
· yang mengawal selia undang-undang diri;
· berkenaan dengan institusi dan pejabat agama;
· perlindungan, kesentosaan atau kemajuan atau perizaban kuota pekerjaan bagi Orang Asli Semenanjung Malaysia;
· yang menyatakan bahawa seseorang yang dipilih atau dilantik ke dalam pihak berkuasa Negeri dan pengundian bagi pemilihan tersebut, harus bermastautin di dalam Negeri itu;
· di dalam Perlembagaan Negeri yang digubal sebelum Hari Merdeka (31 Ogos 1957); dan
· menghadkan pengambilan masuk tentera ke dalam Rejimen Askar Melayu kepada orang Melayu.
Perkara 9 – Kebebasan bergerak
Seorang warganegara tidak boleh dibuang negeri atau dihalang masuk ke dalam negara. Secara amnya, setiap warganegara punya hak untuk bergerak bebas dan tinggal di dalam mana-mana bahagian negara melainkan terdapat undang-undang berkenaan dengan keselamatan negara, ketenteraman awam, kesihatan awam atau hukuman pesalah.
Kedudukan istimewa Sabah dan Sarawak berbanding Negeri-negeri lain juga membenarkan undang-undang digubal untuk mengawal kemasukan dan permastautinan di Sabah dan Sarawak. Perkara mengenai kepentingan dan perlindungan istimewa Sabah dan Sarawak ini dinyatakan di dalam Buku Panduan Rakyat: 7. Sabah & Sarawak.
Perkara 10 – Kebebasan bercakap, berhimpun dan membentuk persatuan
Warganegara mempunyai kebebasan bercakap, berhimpun dan bersekutu tetapi boleh disekat oleh Parlimen atas apa-apa sebab dibenarkan oleh Perlembagaan. Mahkamah telah menyatakan bahawa Parlimen hanya boleh mengenakan sekatan yang diperlukan secara berpatutan.
Kebebasan bercakap dan mengeluarkan fikiran
Setiap warganegara mempunyai kebebasan bercakap dan mengeluarkan fikiran. Tetapi Parlimen boleh menggubal undang-undang untuk menyekat hak ini jika perlu atau suaimanfaat bagi kepentingan:-
· keselamatan Malaysia;
· hubungan baik dengan negara lain;
· ketenteraman awam atau moraliti; atau
· melindungi keistimewaan Parlimen atau mana-mana Dewan Undangan atau untuk membuat peruntukan menentang penghinaan mahkamah, fitnah, atau pengapian apa-apa kesalahan
Dalam mengenakan sekatan bagi kepentingan keselamatan negara atau ketenteraman awam, Parlimen boleh menggubal undang-undang untuk melarang dipersoalkan perkara-perkara berkenaan dengan kewarganegaraan, bahasa kebangsaan, kedudukan istimewa Melayu dan pribumi Sabah dan Sarawak dan kedaulatan Raja-raja Melayu. Tetapi, adalah tidak salah di sisi undang-undang untuk mengulas tentang perlaksanaan perkara-perkara tesebut.
Hak berhimpun secara aman dan membentuk persatuan
Setiap warganegara punya hak untuk berhimpun secara aman dan membentuk persatuan. Tetapi Parlimen boleh gubal undang-undang untuk menyekat hak ini jika perlu atau suaimanfaat begi kepentingan:-
· keselamatan negara;
· ketenteraman awam; atau
· moraliti (hanya bagi hak untuk membentuk persatuan)
Parlimen juga boleh gubal undang-undang untuk menyekat hak menubuhkan persatuan berkenaan dengan buruh dan pendidikan.
Perkara 11 – Kebebasan beragama
Setiap orang punya hak untuk menganuti atau mengamal agamanya dan untuk mengembangkan agamanya.
Tetapi, undang-undang boleh diluluskan untuk mengawal atau menyekat perkembangan agama, doktrin atau kepercayaan di kalangan penganut agama Islam.
Seseorang tidak boleh dipaksa untuk membayar cukai di mana hasilnya akan digunakan bagi maksud agama yang bukan agamanya sendiri. Setiap kumpulan agama berhak menguruskan hal ehwal agamanya, menubuhkan dan menyelenggarakan institusi bagi maksud agama/khairat dan memperolehi dan mentadbir harta.
Perkara 12 – Hak berkenaan dengan pendidikan
Berkenaan dengan perkara berikut, tiada warganegara boleh didiskriminasi hanya atas sebab agama, bangsa, keturunan atau tempat lahir:-
· bagaimana sebuah institusi pendidikan yang diselenggara oleh pihak berkuasa awam ditadbir, termasuk kemasukan pelajar atau pembayaran yuran; atau
· bagaimana wang pihak berkuasa awam digunakan untuk pentadbiran atau pendidikan pelajar di dalam mana-mana institusi pendidikan.
Seseorang itu tidak diwajibkan untuk belajar atau mengambil bahagian dalam mana-mana upacara/sembahyang sesuatu agama yang bukan agamanya. Untuk tujuan ini, agama seseorang di bawah umur 18 adalah ditetapkan oleh ibu, bapa atau penjaganya.
Setiap kumpulan agama boleh menubuhkan dan menyelenggara institusi untuk pendidikan kanak-kanak dalam agama kumpulan itu. Tidak boleh ada diskriminasi hanya atas alasan agama berkenaan dengan institusi tersebut. Tetapi, Kerajaan Persekutuan dan Negeri boleh menubuhkan atau membantu penubuhan institusi Islam, mengadakan atau membantu dalam mengadakan ajaran dalam agama Islam dan membelanjakan wang untuk tujuan ini.
Perkara 13 – Hak terhadap harta
Harta seseorang itu tidak boleh dilucutkan melainkan undang-undang membenarkannya. Tetapi, sekiranya undang-undang membenarkannya, ianya harus memperuntukkan bahawa orang itu dibayar pampasan yang mencukupi untuk harta tersebut.
Kedudukan istimewa orang Melayu dan pribumi Sabah & Sarawak
Yang di-Pertuan Agong (“YDPA”) harus memelihara :-
· kedudukan istimewa orang Melayu dan pribumi Sabah dan Sarawak; dan
· kepentingan sah komuniti-komuniti lain di Malaysia.
Berkenaan dengan kedudukan istimewa orang Melayu dan pribumi Sabah dan Sarawak, kuota yang difikirkan patut oleh YDPA boleh dirizab untuk orang Melayu dan pribumi Sabah dan Sarawak:-
· bagi pekerjaan dalam perkhidmatan awam (melainkan perkhidmatan awam sebuah Negeri);
· untuk biasiswa, bantuan dan keistimewaan pendidikan atau latihan yang seumpamanya; dan
· untuk permit dan lesen apabila ia diperlukan bagi operasi mana-mana perdagangan atau perniagaan oleh undang-undang Persekutuan.
Bagaimanakah anda menjadi warganegara Malaysia?
Ada 4 cara untuk seseorang itu menjadi warganegara Malaysia:-
· melalui kuatkuasa undang-undang;
· melalui pendaftaran;
· melalui naturalisasi; atau
· melalui pencantuman wilayah.
Kewarganegaraan melalui kuatkuasa undang-undang
Majoriti rakyat Malaysia mendapat kewarganegaraan melalui kuatkuasa undang-undang. Contohnya, orang-orang berikut (antara lain) yang lahir sebelum Hari Malaysia (16 September 1963) adalah warganegara Malaysia melalui kuatkuasa undang-undang:-
· Seseorang yang sejurus sebelum Hari Merdeka adalah warganegara Malaya.
· Seseorang yang dilahirkan di dalam Persekutuan pada atau selepas Hari Merdeka dan sebelum Oktober 1962.
Orang-orang berikut yang lahir pada atau selepas Hari Malaysia adalah warganegara melalui kuatkuasa undang-undang:-
· Seseorang yang dilahirkan di dalam Malaysia dengan salah seorang ibu atau bapanya pada ketika dia dilahirkan adalah seorang warganegara atau permastautin tetap Malaysia.
· Seseorang yang dilahirkan di luar Malaysia dan bapanya pada ketika kelahirannya adalah:-
o seorang warganegara yang lahir di Malaysia ; atau
o seorang warganegara yang pada ketika kelahiran tersebut adalah dalam perkhidmatan Malaysia atau mana-mana Negeri; atau
o seorang warganegara dan kelahiran tersebut adalah didaftarkan di pejabat konsol Persekutuan atau dengan Kerajaan Persekutuan (jika di Brunei atau mana-mana wilayah ditetapkan) dalam masa 1 tahun (atau apa-apa tempoh yang lebih lanjut yang dibenarkan oleh Kerajaan Persekutuan).
· Seseorang yang lahir di Singapura dan sekurang-kurangnya ibu atau bapanya pada masa kelahirannya adalah warganegara Malaysia.
· Seseorang yang lahir di dalam Malaysia dan tidak dilahirkan sebagai warganegara negara lain.
Kewarganegaraan melalui pendaftaran
Seorang wanita yang berkahwin dengan warganegara Malaysia dan yang mana perkahwinannya telah didaftarkan di Malaysia boleh didaftarkan sebagai warganegara sekiranya:-
· dia masih bersuami dan suaminya adalah warganegara pada permulaan Oktober 1962; atau
· Kerajaan Persekutuan berpuas hati bahawa dia telah bermastautin di dalam Persekutuan selama 2 tahun sebelum tarikh permohonan dan berniat untuk bermastautin tetap dan dia berkelakuan baik.
Seseorang yang dibawah umur 21 tahun boleh didaftarkan sebagai warganegara sekiranya sekurang-kurangnya ibu atau bapanya adalah (atau pada masa kematian) seorang warganegara. Kerajaan Persekutuan juga boleh mendaftarkan seseorang di bawah umur 21 tahun keadaan khas yang difikirkan sesuai.
Perlembagaan juga mempunyai peruntukan bagi mereka yang berhak didaftarkan sebagai warganegara jika mereka lahir sebelum Hari Merdeka di dalam Persekutuan atau mereka bermastautin di Sabah dan Sarawak pada Hari Malaysia.
Kewarganegaraan melalui naturalisasi
Kerajaan Persekutuan boleh, dalam apa-apa keadaan khas yang difikirkan sesuai ataupun atas permohonan seseorang yang berumur 21 tahun atau lebih dan bukan warganegara, memberikan perakuan naturalisasi sekiranya orang itu telah bermastautin di dalam Persekutuan bagi tempoh yang dikehendaki dan berniat berbuat demikian secara tetap, berkelakuan baik dan mempunyai pengetahuan memadai dalam bahasa Melayu.
Kewarganegaraan melalui pencantuman wilayah
Sekiranya terdapat wilayah baru yang dimasuk ke dalam Malaysia selepas Hari Malaysia, Parlimen boleh menetapkan siapa di dalam wilayah tersebut adalah warganegara.
Soalan-Soalan Lazim
1. Saya percaya hak-hak saya telah dihalang/ dicabul. Apakah yang patut saya lakukan?
Anda boleh membawa tindakan ke Mahkamah. Mahkamah akan menilai sama ada hak asasi anda telah dicabul dan jika ya, Mahkamah boleh memutuskan bahawa pencabulan tersebut adalah tidak sah di sisi undang-undang.
2. Adakah kebebasan asasi saya mutlak?
Tidak. Perlembagaan telah menetapkan beberapa cara bagaimana kebebasan anda boleh disekat. Walaubagaimanapun, Mahkamah telah menyatakan bahawa kebebasan asasi dibawah Perlembagaan harus diaplikasi seluas yang mungkin dan sebarang undang-undang-undang yang mengehadkannya harus diaplikasi sesempit yang mungkin.
3. Apa itu SUHAKAM?
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia (SUHAKAM) adalah satu badan yang ditubuhkan dibawah suatu akta Parlimen untuk memberi pendidikan berkenaan hak asasi manusia, menasihat dan membantu Kerajaan dalam undang-undang hak asasi manusia dan pertikaian serta menyiasat aduan-aduan berkenaan pencabulan hak asasi manusia.
4. Saya adalah seorang rakyat Malaysia yang memperoleh kewarganegaraan melalui kuatkuasa undang-undang. Bolehkah kewarganegaraan saya dilucutkan?
Kerajaan Persekutuan hanya boleh melucutkan kewarganegaraan anda jika ia berpuas hati bahawa anda telah memperoleh kerakyatan daripada negara lain atau jika anda telah secara sukarela menuntut dan menggunakan hak yang hanya diberikan untuk rakyat negara tersebut sahaja.
Apa Seterusnya?
Pelajari tentang Perlembagaan anda melalui Buku Panduan Rakyat kami berkenaan dengan Apa Itu Perlembagaan Persekutuan?, Institusi-institusi Perlembagaan & Pemisahan Kuasa, Hubungan Persekutuan-Negeri, Parlimen, Eksekutif, Kehakiman, Sabah & Sarawak dan Pilihanraya & Demokrasi!
Categories:
Hak
